ขุนเขาไกรลาส (Mount Kailash) ดินแดนแห่งความเชื่อว่า เป็นที่ประทับของ องค์พระศิวะ (Shiva) หรือที่คนไทยนิยมออกเสียงเรียกว่า “พระอิศวร” เป็นดินแดนแห่งความศักดิ์สิทธิ์ ตามความเชื่อของชาวฮินดูในอินเดียว่า เป็นสถานที่ที่มีความยิ่งใหญ่เหนือคำพรรณนาใดๆ จะเทียบเปรียบได้
ชาวฮินดูต่างให้ความเคารพศรัทธาในขุนเขาไกรลาสว่า เป็นที่ที่พระศิวะ และพระนางปารวตี (Parvati) หรือที่คนไทยรู้จักกันในพระนาม “อุมาเทวี” ประทับอยู่เคียงคู่ และอยู่สุดสูงแห่งพื้นพิภพ แต่จะมีใครคาดคิดว่า ณ วันหนึ่ง มนุษย์ได้นำพลังแห่งศรัทธานั้น อุทิศให้กับการขุดเจาะภูเขาขนาดใหญ่ และลงมือสกัดหินแกะสลักลงไปบนผนังหินอย่างบรรจงยาวนานนับร้อยปี จนกระทั่งภูเขาลูกนั้นกลายมาเป็นเทวาลัยที่ยิ่งใหญ่ ซึ่งสมมติให้เป็นดั่งขุนเขาไกรลาสจำลองบนผืนโลก ดังนั้น “เทวาลัยไกรลาส” จึงเป็นหนึ่งในหมู่ถ้ำที่เรียกกันว่า ถ้ำเอลโลรา (Ellora Caves) ได้กลายมาเป็นสิ่งมหัศจรรย์จากฝีมือของมนุษย์ที่อยู่เหนือคำอธิบายใดๆ และตรงหน้าเทวาลัยแห่งนั้น คือที่ตั้งของแท่งเสาหินแกะสลักคู่หนึ่ง ที่สถิตตระหง่านอยู่มานานกว่าพันปี นั่นก็คือ “เสาศิวะ” หรือ “เสาศิวะแห่งเอลโลรา”
เสาศิวะ (Shiva Pillar) ที่คงอยู่จนถึงปัจจุบันนี้ อยู่บริเวณด้านหน้าของทางเข้าสู่ เทวาลัยไกรลาส (Kailash Temple) หรือ ไกรลาสนาถ (Kailasanatha)หรือที่เรียกกันในทางโบราณคดีว่า “ถ้ำหมายเลข 16” มีลักษณะเป็นเสาแฝด ตั้งอยู่ใกล้เคียงกับประติมากรรมช้างศิลาขนาดเท่าจริง สร้างไว้ขนาบข้างด้านซ้าย – ขวาของ วิหารนนทิ (Nandi Pavilion) ซึ่งเป็นวิหารด้านหน้าของเทวาลัยไกรลาส ด้านบนของวิหารนนทิสร้างเป็นยอดหน้าตัดสี่เหลี่ยม ยกพื้นรูปวงกลมสามชั้น มีประติมากรรมรูปสิงโตศิลาจำนวน 4 ตัว ยืนรายล้อมรอบวงกลมทรงดอกบัว ด้านในของวิหารยังเป็นที่ตั้งของ ประติมากรรมโคนนทิ หรือ โคอุศุภราช สัตว์พาหนะขององค์พระศิวะ
เสาศิวะทั้งสองแกะสลักจากหินบะซอลต์ เช่นเดียวกับตัวเทวาลัย และวิหารทั้งหมดที่สกัดจากหินบะซอลต์เช่นกัน เสาศิวะมีความสูง 17 เมตร ( 56 ฟุต ) ด้านล่างแกะสลักซ้อนลดหลั่นเป็นสามระดับ ลำต้นเสาตั้งตรง สกัดหินให้เป็นเสาทรงสี่เหลี่ยม ผนังทั้งสี่ด้านแกะสลักภาพประติมากรรมนูนต่ำ ขอบด้านบนแกะลวดลายพรรณไม้ และลายกาบบัว มีการใช้เส้นโค้งพริ้วไหวอย่างงดงาม มองดูคล้ายคลึงกับพวงมาลัยดอกไม้คล้องประดับอยู่บนตัวเสา ปลายส่วนบนโค้งเว้าเข้าด้านใน มีการแกะสลักขอบเส้นต่างๆ ซ้อนกันหลายชั้น เส้นลายกลีบบัวต่างๆ เหล่านี้ นับเป็นต้นแบบลวดลายแบบอินเดียโบราณที่แพร่หลายออกไปทั่วโลกในเวลาต่อมา ยอดบนสุดสร้างเป็นประติมากรรมเรียกว่า “ธวัช” (Dhvaja) หรือ “ธงชัย” (Victory banner) แต่ปัจจุบันชำรุดและหักพังไปหลายส่วน รูปแกะสลักธวัช หรือธงชัย เป็นหนึ่งในแปดสัญลักษณ์ “อัษฏมงคลแปดประการ” ซึ่งมีต้นกำเนิดจากคัมภีร์พระเวทในศาสนาฮินดู ก่อนที่จะแพร่หลายไปสู่ศาสนาพุทธนิกายมหายานในภายหลัง
ตรงกึ่งกลางของเทวาลัยไกรลาส เป็นที่ตั้งของวิหารใหญ่ สกัดสร้างจากหินเป็นลวดลายภาพเทพเจ้าองค์สำคัญ และตำนานจากเรื่อง รามายณะ และ มหาภารตะ รูปทรงสถาปัตยกรรมเทวาลัยไกรลาสจึงมองดูคล้ายภูเขาขนาดใหญ่ ที่เต็มไปด้วยลวดลายอันวิจิตรบรรจง ด้านในเป็นที่ประดิษฐาน “ศิวลึงค์” (Shiva linga) ตั้งอยู่บนฐานโยนี สัญลักษณ์ศิวลึงค์นั้นเป็นสัญลักษณ์แทนพระศิวะ เป็นสัญลักษณ์สำคัญของลัทธิไศวนิกาย ที่บูชาในองค์พระศิวะ และเป็นเครื่องหมายแห่งกำเนิดสรรพสิ่งในจักรวาล ความอุดมสมบูรณ์ และสมดุลแห่งชีวิต
เทวาลัยไกรลาสสร้างขึ้นในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 8 มีลักษณะสถาปัตยกรรมเป็นแบบ ดราวิเดียน (Dravidian) ตามพระประสงค์ของพระเจ้ากฤษณะที่ 1 (King Krishna I) แห่งอาณาจักรราษฎรกูฏ (Rashtrakuta Kingdom) มีความเก่าแก่มากกว่า 1,200 ปีล่วงมาแล้ว การสร้างเทวาลัยมาจากมหาศรัทธาของพระองค์ ที่ต้องการให้เป็นสถานที่ถวายบูชาต่อเบื้องหน้าที่ประทับแห่งองค์พระศิวะ (พระอิศวร) ณ ขุนเขาไกรลาสจำลองบนแดนดิน
อนึ่ง เทวาลัยไกรลาส คือ “ถ้ำหินหมายเลข 16” เป็นหนึ่งในหมู่ถ้ำหินเอลโลรา (Ellora Caves) ซึ่งเป็นที่ตั้งของ วัด วิหาร และเทวาลัย ที่ขุดเจาะลงไปบนผนังหินผาบนภูเขา มีความยาวครอบคลุมพื้นที่กว่า 2 กิโลเมตร ภายในบริเวณที่ตั้งของหมู่ถ้ำเอลโลราประกอบไปด้วย การสร้างเทวสถาน และศาสนสถานของทั้งสามศาสนา อันได้แก่ ศาสนาฮินดู ศาสนาพุทธ และ ศาสนาเชน รวมทั้งหมด 34 ถ้ำ (จำแนกเป็นเทวาลัยในศาสนาฮินดู 17 ถ้ำ มหาวิหารในศาสนาพุทธ 12 ถ้ำ และ ศาสนสถานในศาสนาเชนจำนวน 5 ถ้ำ) ปัจจุบัน พื้นที่ของหมู่ถ้ำเอลโลราอยู่ที่เมืองออรังคะบาต (Aurangabad) รัฐมหาราษฎร ประเทศอินเดีย ความยิ่งใหญ่ของเทวาลัยไกรลาส และหมู่ถ้ำเอลโลรา จึงได้รับการขึ้นทะเบียนและประกาศให้เป็น “มรดกโลก” (World Heritage Site) จากองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือ ยูเนสโก (UNESCO) เมื่อปี ค.ศ. 1983
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น